Kırgız Edebiyatının üzerine kurulduğu Sosyalist realizm 1934 yılında toplanan Sovyet Yazarlar Birliği Kurultayında son halini almış ve ortaya konulan prensipler bütün Sovyetler Birliği edebiyatlarında kullanılmıştır. Stalin'in ölümü ve Kruşçev'in Komünist Parti genel sekreteri olmasıyla partinin edebiyata bakışı değişmiştir. Bu değişimin Kırgız Edebiyatındaki öncüsü ise Cengiz Aytmatov'dur. Aytmatov'un açmış olduğu bu yoldan yeni yetişen genç yazarlar cesaretle eserler kaleme alırken Stalin dönemi doğmalarına alışmış olan birinci nesil yazarlar ise bu değişimi anlayamamış ve Kırgız Edebiyatında yazarlar arasında bir tartışma da başl . . .amıştır. Sosyalist realizmin yeniden yorumlanmasıyla ideal olan gerçekliğin var olan gerçeklikle yer değiştirdiği eserler Kırgı z Edebiyatının gelişmesinde büyük oranda etkili olmuşlardır
More
less
Türk kültür tarihi açısından büyük önem taşıyan balbalların, gerek yapılış maksatları gerekse onları tanımlamak için kullanılan ifadeler (taş heykel, balbal, bediz, bugu taşı v.s ) halen tartışma konusudur. Bugüne kadar birçok bilimsel yayına konu olan ve Türk kültürünün yaşadığı hemen her coğrafyada rastlayabileceğimiz balballara ilişkin yapılan bilimsel tartışmalara yeni bir boyut kazandıracak olan Kırgızistan Türkiye Manas Üniversitesi Teskey Ala-Too Arkeoloji Projesi (2008- 2009) kapsamında yürütülen araştırmalar neticesinde tespit edilen Tuura Suu balbalı bu çalışmada ele alınarak bilim dünyasının istifadesine sunulmuştur. Tuur . . .a Suu balbalını önemli kılan unsurlardan bir tanesi şimdilik Yedi-Su bölgesinde bir benzerinin tespit edilmemiş olması ve biçimsel özellikleriyle diğer balballardan farklı olmasıdır. Bu farklılıklarıyla Tuura Suu balbalı günümüzde bilim dünyasınca kabul gören balballara ilişkin sınıflandırmanın dışında kalmaktadır. Bu durum balballara ilişkin çalışmaların yeni bir boyut ve yöntemle ele alınması gerektiğini ortaya koymaktadır. Bu bağlamda makalede Tuura Suu balbalının genel özellikleri ve farlılıkları üzerinde durulacaktır. Ayrıca Tuura Suu balbalından yola çıkarak Türk kültür tarihi açısından oldukça önemli olan balbalların yapılış maksatlarına ve sınıflandırılmalarına ilişkin değerlendirmelerde bulunulacaktır.-
Stone sculptures, carrying weight for the history of Turkic cultures, are still being matters of debate today because of not only their construction purposes but also their naming (in Turkish taş heykel, balbal, bediz, bugu taşı etc.). Tura-Su stone sculpture, found after the researches under ‚Kyrgyz-Turkish Manas University Teskey Ala-Too (South Tian Shan) Archaeology Project (2008-2009)‛ which will gain a new dimension to scientific discussions on stone sculptures coming across in any place of Turkic cultures and became a matter of many scientific publications will be explained and presented to the benefit of science world. One of the main elements making Tura-Su Woman Warrior Stone Sculpture is that there is no similar of the sculpture yet in the territory of Yedi-Su and it is different from the others by formal features. Because of these differences, Tura-Su Woman Warrior Stone Sculpture is excluded from the categories on stone sculptures accepted by scholars. In that case, the general features and the differences of the Tura-Su Warrior Stone Sculpture will be considered in this article. Especially, new evaluations about the construction purposes and the classification of stone sculptures that are important in terms of the history of Turkic cultures will be conducted in the light of information obtained from the Tura-Su stone sculpture
More
less
Taş Rabat, Orta Asya'nın en eski tarihî-mimari eserlerinden biridir. 19. yüzyılda Çokan Valihanov'un seyahat raporları neticesinde ilim âlemi tarafından tanınmıştır. Günümüz Kırgızistan'ının At Başı kasabasından 80 kilometre uzaklıkta, Çin sınırına yakın bir yerde bulunan Taş Rabat, ilerleyen tarihî süreçte birçok araştırmacının ilgisini çekmiştir. Bununla birlikte Taş Rabat ile ilgili kazı ve malzeme analizi çalışmaları ancak 1978-1982 yılları arasında gerçekleştirilebilmiştir. Yapılan bütün çalışmalar neticesinde bu tarihî yapı ile ilgili iki temel problem ortaya çıkmıştır. Bunların ilki yapının ne zaman, diğeri de hangi fonksiyon . . .u icra etmek için yapıldığıdır. Bir grup araştırmacı binanın 15. yüzyılda yapıldığını, son dönem araştırmacıları ise 10.-12. yüzyıllarda yapılmış olabileceğini öne sürerler. Bunun yanında Taş Rabat'ın bir Budist tapınağı, Nestûri Hristiyanlarına ait manastır ve Karahanlılar dönemine ait kervansaray olarak yapıldığına dair iddialar bulunmaktadır. Taş Rabat ile ilgili bu meseleler Orta Asya ile ilgili diğer problemlerle de ilişkilidir. Taş Rabat bilhassa maddi kültür değeri olması açısından bölge tarihiyle ilgili farklı tarih yaklaşımlarında ve meselelerinde dayanak noktası yapılmaya çalışılmaktadır. Bu çalışmada Taş Rabat üzerine yapılan çalışmalar, konuyla ilgili problemler, tarihî yapının mimari özellikleri, ortaya çıkan efsaneler ve g ünümüzde Taş Rabat çevresindeki günlük hayat ile ilgili meseleler ele alınmıştır. Taş Rabat ile ilgili yapılan çalışmalar etraflı bir şekilde değerlendirilmiş, tarihî eser yerinde incelenmiş, bölge halkıyla görüşmeler yapılmıştır. Konuyla ilgili meselelerin temelinde ribat kavramının ve fonksiyonlarının tam olarak anlaşılmamasının yattığı görülmüştür. Bu noktadan hareketle Taş Rabat'ın bir ribat olarak inşa edildiği ve fonksiyonlarının da bu müesseselerinkine paralel olarak dönüştüğü ortaya konmuştu
More
less
Kültür, anlamsız insan yığınlarını bir millet haline getiren değerlerin başında gelmektedir. Dolayısıyla millet olabilmiş her topluluğun da ortak bir kültürü olmuştur. Kültür, dini, dili, ırkı, kullandığı alfabesi ve kendisiyle alakalı olan, halkın ortak olarak benimseyip kullandığı materyalleri içermektedir. Bu özelliklerinden her hangi birinin kaybolması demek, kültürün bir uzvunun yitirilmesi demektir. Kültürün bir milletin tarihi içerisinde ne kadar öneme haiz olduğunu, Kırgız türklerinin kültürlerini n bir parçası olan boz üy yani çadır geleneklerine bağlılıklarından anlayabiliriz. Tarihi çok eskilere dayanan, Kırgızlarda önemi . . .ni yitirmeden yaşayan ve Kırgız kültürünü içerisinde en belirgin şekilde barındıran boz üylerin Türk kültürü ve bilhassa Kırgız Türklerinin kültürleri içerisindeki yerine değinmeye çalıştık. Boz üyler göçebe Kırgız kültüründeki sanatın doruk noktasıdır. Yani rahatlığının yanı sıra sanatsal açıdanda büyük bir değer ifade etmekte olan bu taşınabilir konutlar, Kırgızlarla beraber dağlarda göç etmiş, ipek yolunda gezmiş ve zamanın zor şartlarına dayanmıştır
More
less
Kırgızistan’ın, 1920-1930’lu yıllardaki tanınmış şahsiyetlerin biri olan Abdıkadır Orozbekov (1889-1938) önemli bir siyaset ve devlet adamıdır. Abdıkadır Orozbekov Sovyet yönetimi kurulduktan sonra çeşitli görevlerde çalışmıştır. O, 1925’te Kara Kırgız Muhtar Vilayetinin İcra Komitesi başkanlığına tayin edilmiştir. 1927-1936 yılları arasında Kırgız Muhtar Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin ve sonradan 1936-1937’de Kırgız Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nin Merkezi İcra Komitesi başkanlığını yürütmüştür. Yani A. Orozbekov 1925 yılından 1937’ye kadar Sovyet döneminde Kırgızistan’ın ilk devlet başkanı olarak görev yapmıştır. Abdıkadır Orozb . . .ekov SSCB’de Repressiyanın doruk noktasına ulaştığı 1937 yılında tutuklanarak 1938’de ölüme mahkûm edilmiştir. Sovyet döneminde üst düzey devlet yöneticisi A. Orozbekov, Kırgızistan’ın siyasi, ekonomik ve kültürel yönden gelişimine büyük katkı sağlamıştır. Makalede Kırgız Sovyet Cumhuriyeti’nin ilk yöneticisi olan Abdıkadır Orozbekov’un hayatı ve faaliyetleri üzerinde durulacaktır.-
Abdykadyr Orozbekov (1889-1938) is one of the famous politicians and statesmen in the history of Kyrgyzstan in 1920-1930s. He worked in different government posts after establishment of Soviet regime. In 1925, he was appointed as a chairman of Executive Committee of Kara Kyrgyz Autonomous Oblast. He worked as a chairman of Central Executive Committee of Kyrgyz Autonomous Soviet Socialist Republic between 1927-1936; then of Kyrgyz Soviet Socialist Republic in 1936-1937. In other words, Abdykadyr O rozbekov worked as the first head of Kyrgyzstan during the Soviet time from 1925 to 1937. Abdykadyr Orozbekov was imprisoned in 1937 when the repression reached its momentum in the USSR and sentenced to death in 1938. Abdykadyr Orozbekov, high-rank stateman during Soviet time, contributed a lot to the development of political, economic and cultural affairs of Kyrgyzstan. This article is focused on the life and activities of Abdykadyr Orozbekov who was the first leader of Kyrgyz Soviet Republic
More
less
Kayrat BELEK
Zuhra ALTIMIŞOVA
Cengiz BUYAR
Ali ÜNAL
Yavuz Ercan GÜL
Alpaslan AŞIK
Hayati BEŞİRLİ
Kemal GÖZ