Cengiz BUYAR

Article | 2021 | Journal of International Social Research / Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi14 ( 79 )

İlk defa M.Ö. 201 yılında yazılı kaynaklarda haklarında bilgi verilen Kırgız Türkleri, tarihte çeşitli siyasi organizasyonlar ve devletler teşkil etmişlerdir. Sovyetler Birliği’nin dağılmasıyla birlikte 31 Ağustos 1991 tarihinde bağımsız Kırgız Cumhuriyeti devleti kurulmuştur. Bağımsızlık sonrası süreçte devlet tarafından ortaya koyulan siyasi söylemler ve uygulamalar ile Kırgızistan, Orta Asya’nın en demokratik ülkesi olarak anılmaya başlanmıştır. Kırgızistan coğrafyası tarihten günümüze ticaret yollarının üzerinde bulunan, merkezî Asya’da doğudan batıya geçiş noktasını teşkil eden jeostratejik ve jeopolitik olarak önemli bir konum . . .a sahiptir. Bununla birlikte zengin yeraltı maden ve enerji kaynakları, ülkenin modern dünyadaki önemini daha da arttırmaktadır. Geçmişte İpek Yolu’nun kazandırdığı önem gibi günümüzde de aynı güzergâh üzerinde planlanan Tek Kuşak Tek Yol projesi Kırgızistan’ın jeopolitik önemini yeniden arttırmıştır. Bu bağlamda gelecekte de bu jeopolitik ve jeostratejik önemin devam edeceği söylenebilir. Orta Asya bölgesinin jeopolitik ve jeostratejik durumu, büyük enerji kaynakları ve zengin yeraltı madenlerinin varlığı nedeniyle rekabetin hızla şiddetlendiği süreçte önemi gittikçe artan Kırgızistan, büyük güçlerin bölge ve ülkedeki etkilerini dengelemek amacıyla dış politika yaklaşımında sürekli olarak çok yönlü dış politika ilkesini korumaya gayret etmektedir. Bu çalışmada bağımsızlık sonrası Kırgızistan’ın siyasi, sosyo-kültürel gelişimi ve bu tarihi süreçte bölgedeki rolü ele alınacaktır. Anahtar Kelimeler: Kırgızistan, demokrasi, Orta Asya, jeopolitik, Türkiye, Rusya, Çin The Kyrgyz Turks, who were informed about them in written sources for the first time in 201 BC, formed various political organizations and states in history. With the disintegration of the Soviet Union, the independent state of the Kyrgyz Republic was established on August 31, 1991. With the political discourses and practices put forward by the state in the post-independence period, Kyrgyzstan has begun to be called the most democratic country in Central Asia. The geography of Kyrgyzstan has an important geostrategic and geopolitical position, which is on the trade routes from history to the present, and which constitutes the transition point from east to west in central Asia. However, rich underground mines and energy resources increase the importance of the country in the modern world. The One Belt One Road project, which is planned on the same route today as the Silk Road gained in the past, has increased the geopolitical importance of Kyrgyzstan again. In this context, it can be said that this geopolitical and geostrategic importance will continue in the future. Kyrgyzstan, whose importance has become more and more important in the process of rapidly intensifying competition due to the geopolitical and geostrategic situation of the Central Asian region, the presence of large energy resources and rich underground mines, constantly strives to maintain the multi-faceted foreign policy principle in its foreign policy approach in order to balance the effects of the great powers in the region and the country. In this study, the political, socio-cultural development of Kyrgyzstan after independence and its role in the region in this historical process will be discussed. Keywords: Kyrgyzstan, democracy, Central Asia, jeopolitic, Turkey, Russia, Chin More less

Cengiz BUYAR

Article | 2023 | Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi8 ( 2 )

Kırgız toplumunda akrabalık bağları hayli güçlüdür. Aileden başlayarak boy ve el’e kadar şekillenen sosyal, kültürel, askeri ve idari bir yapı mevcuttur. Bu yapılanmanın tarihin en eski dönemlerinden günümüze kadar hemen bütün Türk halklarında da benzeri şekilde devam ettiği görülmektedir. Türk halklarının birçok basamaktan oluşan kendilerine has akrabalık sistemi, hiyerarşik grupları, boy ve cüz yapılanmaları bulunmaktadır. Bununla birlikte bu yapılanmanın halkalarının tamamı açık bir şekilde ortaya konamamakta ve anlaşılamamaktadır. Bu bağlamda Kırgızların geleneksel toplum yapısında önemli bir sosyal kurum veya yapı olan bir atan . . .ın baldarı yani bir atanın evlatları şeklinde adlandırılan yapının araştırılması ve anlaşılması büyük önem arz etmektedir. Bir atanın baldarı yapılanması Kırgız toplumunda alt boy birimi olan uruk yapısının içerisinde değerlendirilen küçük grupların birliği olarak tanımlanır. Bir atanın baldarı tanımlaması, uruk, uruu, oŋ kanat yani sağ kanat, sol kanat, içkilik gibi boy teşkilatının bileşenleri ile de bağlantılıdır. Kırgızlarda boy örgütlenmesi, farklı sınıflandırma seviyelerinde çok çeşitli sosyal özellikleri içerir. Bu çalışmada bir atanın baldarı yapısı ayrıntılı bir şekilde nitel araştırma ve betimsel tasvir yönetimi ile ayrıntılı bir şekilde incelenecektir. Çalışmanın amacı, Kırgız toplum yapısındaki bir atanın evlatları örneğinde Türk halklarının girift bir yapıya sahip olan sosyo-kültürel ve idari teşkilatlanmasıyla ilgili alt birimlerinin ve bunlar arasındaki ilişkilerin daha iyi bir şekilde anlaşılmasına ve araştırılmasına katkı sağlamaktır. Anahtar Kelimeler: bir atanın baldarı, uruk, uruu, boy, Kırgız, Türk More less

Künbolot AKMATOV | Kubatbek TABALDİYEV | Kayrat BELEK

Article | 2022 | Universum Humanitarium ( 1 )

Целью настоящей статьи является введение в научный оборот новых находок предметов конского снаряжения тюркского времени, обнаруженных в Кыргызстане. Находки представлены парами роговых псалий, фрагментами уздечного набора, деревянным остовом седла и четырьмя экземплярами стремян. Дается морфологическое описание каждого предмета. Находки происходят из погребений с конем на могильнике Боз-Адыр и поминальной оградки в местности Кош-Дёбё в Иссык-Кульской котловине. Один предмет является случайной находкой из Чуйской долины. Прослежены аналогии среди раннесредневековых комплексов Тянь-Шаня, Южной Сибири и Центральной Азии. Все рассматрив . . .аемые предметы входят в круг широко распространенных, «классических» изделий археологии тюркского времени. Однако большинство из них применялось и позже, вплоть до конца I тыс. н. э. На основании сопоставительного анализа, с учетом контекста находок, время изготовления и активного использования рассматриваемых предметов определяется нами в рамках VII-IX вв. н. э. Несмотря на то что все предметы в целом повторяют известные формы, некоторые из них по ряду деталей вполне индивидуальны, что, на наш взгляд, естественно при ручном ремесленном изготовлении. Одним из результатов исследования является графическая реконструкция тюркского уздечного набора More less

Kadri AĞGÜN

Article | 2023 | MANAS Journal of Social Studies (MJSS) - MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi12 ( 2 )

Bağımsızlıkla birlikte Kırgızistan Cumhuriyeti’nde Yüksek Konsey tarafından 16 Aralık 1991 tarihinde yasal anlamda düzenleme adına “Vicdan Özgürlüğü ve Dini Kuruluşlar Kanunu” kabul edilerek Kırgızistan vatandaşlarının hangi dini inançtan olursa olsun din alanındaki hak ve özgürlükleri devlet güvencesi altına alındı. Bu durum 1993 yılında kabul edilen Anayasa ile ve bunun 2007 yılındaki referandumla değiştirilmiş olan yeni şekli, din-devlet ilişkilerinde laiklik anlayışını getirmiştir. Dini özgürlükler yasal güvence altına alınmıştır. Din alanındaki yasal çerçeveye insan hakları ile ilgili “İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’’ başta . . . olmak üzere, Avrupa parlamentosunun insan haklarıyla ilgili kararları, Sivil ve Siyasi Haklarla İlgili Uluslararası Paktı ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı gibi çok sayıda uluslararası kurumlarla yapılan anlaşmalar da katkı sağlamıştır. Kırgızistan dini eğitiminin ve din eğitimi meselelerinin kapsamlı iyileştirme çabaları göze çarpmaktadır. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemleri kullanılarak Kırgızistan’da din eğitim ve öğretiminin tarihi süreci, gelişimi ve güncel durumu incelenmiştir. Anahtar Kelimeler: İnanç özgürlüğü, Din eğitimi, Bağımsızlık, Eğitim, Yönte More less

Zuhra ALTIMIŞOVA

Article | 2019 | Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi / Selçuk University Journal of Faculty of Letters ( 42 )

As it is known, it was forbidden to express free opinion in Soviet society dominated by the Communist ideology. Due to the strict censorship implemented by the state, scientific works in the field of history were also reflected one-sidedly. For this reason, today it is important to examine different written sources in the comprehensive research of the history of the Soviet period. Jusup (or Yusup) Abdrakhmanov, who held a number of high-level government positions, after the establishment of the Soviet regime in Kyrgyzstan, also wrote important works. J. Abdrakhmanov is known for his works about the 1916 Revolt, the period of 1917 th . . .e February and the October Revolutions, the political, socio-economic and cultural history of the Soviet Kyrgyzstan in the 1920s and 1930s. Together with them, there is a diary left by Jusup Abdrakhmanov, which is written in Russian. J. Abdrakhmanov's diary provides extensive information on the organization of the newly established Soviet administration at that time. In 1920-1930s, J. Abdrakhmanov had directly participated in the implementation processes of socialist organization such as collectivization, industrialization, transition of the Kyrgyz to the settled life and Soviet Cultural Revolution due to his role as a statesman. He wrote his thoughts freely about them in his diary and often criticized forced methods of the Soviet government towards the people in implementing socialist organization. In addition, in his diary J. Abdrakhmanov reports the extraordinary famine and its causes in Kazakhstan in the beginning of 1930s, and he gives information and reflects his ideas about the Kazakhs, who took refuge in Kyrgyzstan. Kyrgyz statesman and intellectual J. Abdrakhmanov was imprisoned and died during the violent 1937-1938 Repression period applied by the Soviet state. The article will focus on J. Abdrakhmanov's life, his activities, and the diary written by J. Abdrakhmanov will be analyzed. The subject will be evaluated in the light of the Soviet archival documents and scientific works.- Bilindiği gibi, Komünist ideolojinin hâkim olduğu Sovyet toplumunda serbest fikir ifade edebilmek yasaktı. Devlet tarafından sıkı bir biçimde uygulanan sansürden dolayı, tarih alanındaki bilimsel eserler de taraflı yansıtılıyordu. Bu sebeple, günümüzde Sovyet dönemi tarihinin kapsamlı bir şekilde araştırılmasında her türlü yazılı kaynağı incelemek önemlidir. Kırgızistan’da Sovyet rejimi kurulduktan sonra birçok üst düzey devlet görevlerinde bulunan Cusup (yada Yusup) Abdrahmanov aynı zamanda pek çok önemli eseri kaleme almıştır. C. Abdrahmanov 1916 İsyanı, 1917 Şubat ve Ekim İhtilalleri dönemi ve 1920 ve 1930’larda Sovyet Kırgızistan’ın siyasî, sosyoekonomik ve kültür tarihi ile ilgili konuları ele alan eserleri ile bilinmektedir. Bunlarla birlikte Cusup Abdrahmanov’un Rusça yazılmış olan ve gizli tuttuğu günlüğü mevcuttur. C. Abdrahmanov’un günlüğü o dönemde yeni kurulan Sovyet yönetiminin uygulamaları hakkında geniş bilgiler sunmaktadır. 1920-1930’larda C. Abdrahmanov devlet adamı olmasından dolayı kolhozlaştırma, sanayileşme, Kırgızların yerleşik hayata geçirilmesi, Sovyet Kültür Devrimi gibi sosyalist düzenlemelerin uygulama süreçlerine direk katılmıştır. Ve günlüğünde onlar hakkında kendi düşüncelerini serbestçe kâğıda dökmüş ve çoğu zaman Sovyet yönetiminin sosyalist faaliyetleri uygulama sürecinde halka yönelik zorlama yöntemlerini eleştirmiştir. Ayrıca, C. Abdrahmanov günlüğünde 1930’lu yılların başlarında Kazakistan’da ortaya çıkan olağanüstü açlık ve sebepleri, Kırgızistan’a sığınan Kazaklar hakkında da bilgileri ve bu konudaki düşüncelerini aktarmaktadır. Kırgız devlet adamı ve aydın C. Abdrahmanov Sovyet devletinin uyguladığı şiddetli 1937-1938 Repressiya döneminde hapsedilerek öldürülmüştür. Makalede C. Abdrahmanov’un hayatı ve faaliyetleri üzerinde durulacaktır, ayrıca C. Abdrahmanov tarafından kaleme alınan günlüğü de tahlil edilecektir. Konu, Sovyet arşiv belgeleri ve bilimsel eserlerin ışığında ele alınacaktır More less

Muratbek KOCOBEKOV

Article | 2018 | Turkish Studies13 ( 8 )

Kırgız tarihi, özellikle XIX. yüzyılın sonu ve XX. yüzyılın başına kadar olan dönemi, genelde yabancı bilim adamları tarafından araştırılmıştır. Fakat bu araştırmaların halka yeterinceulaştığı söylenemez. Böylece milletin tarih ilmî konulsundaki gelişmelerden ve yeniliklerden fazla haberi olmamıştır. Bu nedenle Kırgız halkı, tarihle ilgilibilgi ihtiyacınıını daha çok şecere ve rivayetlerle gidermeye çalışmıştır. Bunlar, sözlü rivayetlerin temelini oluşturmaktaydı. Resmi Kırgız tarihinin ilk yazarı olarak Osmonaalı Sıdık uulu tanınır. Onun çocukluk dönemi, “Kırgız tarihi hiçyazılmamıştır” gibi küçümseyici ifadelerin ezikliği altında . . .geçmiştir. Bu sebeple, hayatını Kırgız tarihini yazmaya adayan Sıdık uulu, tarihçiliğe yönelmiş ve yaptığı ilmî araştırmalarının meyvesi olarak Kırgız tarihiyle ilgili iki eseri vücuda getirmiştir. BöyleceKırgız tarihinin ilk kitabını yayımlayan kişi unvanını da o kazanmış. Siyasi baskıdan dolayı vatanını, ailesini ve çalıştığı işini bırakıp da başka ülkeye kaçmak zorunda kalması, onun tarihçilik mesleğine ters tesir etmistir. İki eser vücuda getiren eğitimli bir insana ideolojik durumdan dolayı baskı yapılmıştır. Onun eserleri Sovyet sistemine karşı yazılmıştır görüşü sonucunda kapalı arşive atılmıştır. Müellifine ise zengin tabakayı (bay-zengin ve Manapları) desteklemiştir suç atılmakla milletine, toprağına, vatanına bir daha dönemez şartı konmuştur. Bundan dolayı Osmonaalı Sıdıkov ve onun eserleri 1890 yıllarına kadar toplum için ters bir görüş olarak algılanagelmiştir. Daha sonra zaman geçtikçe onun eserlerine ilgi artmasıyla Osmonaalı Sıdıkov’un geçmişi ve eserleri hakkında gün ışığına çıkmamış olan meseleler hala çoktur.Ancak Sıdık uulu yayımladığı iki eserinden sonra, tarihçilik mesleğini sürdürmemiştir. Ne var ki Kırgız tarihçiliğinin önderi olan bu insanın neden mesleğini bıraktığı konusu hâlâ cevaplanması gereken açık soru olarak ortada durmaktadır More less

Kubatbek TABALDİYEV

Article | 2022 | Universum Humanitarium ( 1 )

В статье идет речь о российском историке и археологе, докторе исторических наук, о профессоре Юлие Сергеевиче Худякове

Olcobay KARATAYEV

Article | 2015 | Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi26 ( 1 )

Günümüzde Moğolistan’daki Ulangom bölgesinde sayısı az olan Hoton adlı türkçe konuşan topluluk yaşamaktadır. Köken olarak kendilerini Kırgızlar’a yakın gören Hotonlar’ın sayısı günümüzde 10 000den fazladır. Hala Moğollaşmakta olan bu topluluk buna rağmen Müslümanlardırlar. Hotonlar etnik bakımından Doğu Türkistandaki Hoten bölgesinde yaşayan Uygurlara benzetilemez (ele alınamaz), çünkü onlar kendilerini Kırgızlar olarak kabul etmekteler: “Biz Kırgızlarız, Kün-Ker’in torunlarıyız”. “Kün-Ker”- Tibetçede “Türk” demektir. Hotonlar Ulangom bölgesinde komşu yaşayan Moğol kökenli Oyratlardan farklı olarak tarımcılıkla uğraşıyorlar. Bilim a . . .damlara göre Hotonlar bu coğrafyaya Cungar (Oyratlar) zamanında göç etmişlerdir (sürülmüşlerdir). “Kırgız” etnonimi Halhalarda (Moğol gruplarının en büyüğü) “hirhis”, “herhis” şeklinde geçmektedir. Batı Moğolistandaki Hyargas-Nuur gölünün de bu ismi (Hyargas) taşıması boşuna değil. İlmi literatürde hereksur şeklindeki bir arkeolojik terim mevcuttur. Bu terim herges-uur — “Kırgız evi” veya gerges huur – “Kırgız mezarları” anlamını taşımaktadır. Moğollar günümüzde de eski mezarları yukarıda geçen isimlerle adlandırnaktalar. Bu gibi hususlar Kırgızlar’ın eski dönemlerde yaşadıkları toprakları ve ayrıca Kırgızlların yerli Oyrat-Moğolların etnik tarihine yaptığı tesiri (etkisi) hakkında bilgi verebilmektedir.- Хотоны – самоназвание тюркской этнической группы, живущей в Улангомском аймаке Монголии, ведушей оседлый образ жизни. Хотоны прекрасно помнят, что имеют тюркское происхождение и принадлежат к мусульманской вере. Кстати, у них сохранились и некоторые исламские традиции. Еще в XIX в. побывавщие среди хотонцев русские учёные-путешественники заметили их этнически близким к кыргызам. На сегоднящний день численность хотонцев составляет 10 000 человек. Этническая группа резко отличается от восточно-туркестанских уйгуров-хотонцев. Здесь их более трех веков назад поселили ойроты-жунгары. Переселенцы провели сюда искусственные водные каналы. Они по сей день функционируют, и хотоны продолжают заниматься земледелием, растениеводством. Хотоны называют себя «кыргызами» и потомком Кун-Кер-хана. «Кун-Кер» - по тибетски обозначает «тюрк». Этноним «кыргыз» широко распространен в Западной Монголии среди халха-монголов. Этнонимы присуствует в форме «хиргис», «хергис». Озеро ХяргасНор (в Западной Монголии) тоже связано с кыргызами живщими в этих краях в период средневековье. Местные монголы средневековых памятников называют «хергес уур” – “кыргызские дома”, “хергес хуур” – “кыргызские могильники”. Все эти данные отражают этнокультурную территорию средневековых кыргызов и их влияние на этническую историю и культуру ойрат-монголов. - A small Turkish-speaking group, called Hoton, live in Ulangom region in Mongolia, today. Originally they regard themselves close to the Kyrgyz people, and they number more than 10.000. They are in a process of Mongolization, but they are still Muslims. Ethnically Hotons cannot be associated with the Uighurs of Hoten region in Eastern Turkistan, because they accept themselves as Kyrgyz: “We are Kyrgyz, grandchildren of Kün-ker”. “Kün-Ker” means “Turk” in Tibetian language. Different from the Oirats of Mongolian origin, Hotons are agriculturalists. According to scientists, Hotons migrated to this territory at the time of the Zhungars (Oirats). The ethnonym of “Kyrgyz” is used as “hirkis” and “herhis” among Halhals, which are the biggest Mongolian group. It is no coincidence that the Hyargas-Nuur Lake in Western Mongolia carries the very name, Hyargas. In the scientific literatüre, there is an archeological term, hereksur. This term might have been originated from herges-uur meaning “Kyrgyz home” or gerges uur meaning “Kyrgyz graveyard”. Mongols call old graveyards by these names. These issues give information about the ancient ages of the Kyrgyz people and about their influence on the ethno-history of the Oirat-Mongol More less

Kubatbek TABALDİYEV

Article | 2019 | Science365 ( 6457 )

By sequencing 523 ancient humans, we show that the primary source of ancestry in modern South Asians is a prehistoric genetic gradient between people related to early hunter-gatherers of Iran and Southeast Asia. After the Indus Valley Civilization's decline, its people mixed with individuals in the southeast to form one of the two main ancestral populations of South Asia, whose direct descendants live in southern India. Simultaneously, they mixed with descendants of Steppe pastoralists who, starting around 4000 years ago, spread via Central Asia to form the other main ancestral population. The Steppe ancestry in South Asia has the s . . .ame profile as that in Bronze Age Eastern Europe, tracking a movement of people that affected both regions and that likely spread the distinctive features shared between Indo-Iranian and Balto-Slavic languages More less

Kubatbek TABALDİYEV

Article | 2015 | Археология, этнография и антропология Евразии / Archaeology, Ethnology and Anthropology of Eurasia43 ( 1 )

В статье анализируются находки с разрушенного памятника «Красный строитель» на берегу р. Ала-Арча на северной окраине г. Бишкека в Чуйской долине Кыргызстана. В этой местности, где расположена одна из городских свалок, школьники случайно нашли несколько ценных артефактов, в т.ч. изделия из золота и серебра. В результате изучения находок удалось определить их функциональное назначение, время бытования и культурную принадлежность. Эти предметы входили в состав украшений и принадлежностей костюма представителей знати древних кочевых племен, носителей кенкольской культуры, населявших горы и долины Тянь-Шаня и Семиречья на территории сов . . .ременных Кыргызстана, Казахстана, Синьцзян-Уйгурского автономного района Китая, Алтайского края России в хунно-сяньбийскую эпоху. - Ключевые слова: золотые украшения, принадлежности костюма, древние кочевники, кенкольская культура, Тянь-Шань, Чуйская долина, Кыргызстан = The article presents the analysis of fi nds from the destroyed “Krasnyj stroitel” site by the side of the Ala-Archa River at the northern skirts of Bishkek in the Chuy Valley of Kyrgyzstan. In this place where the city dump is situated the school children stumbled across a few valuable artifacts, including the golden and silver objects. The functional purposes, the existence time and the cultural attribution of these artifacts were determined as a result of their examination. These objects were a part of the adornments and elements of costume, which was worn by the nobles of ancient nomadic tribes. They were the bearers of Kenkolskaya culture and occupied the mountains and valleys of Tien Shan and Semirechye at the territory of modern Kyrgyzstan, Kazakhstan, Xinjiang Uyghur Autonomous Region of China, Altai Territory in Russia during the Xiongnu-Xianbei epoch. - Keywords: golden adornments, elements of costume, ancient nomads, Kenkolskaya culture, Tien Shan, Chuy Valley, Kyrgyzstan More less

Cengiz BUYAR

Article | 2016 | MANAS Journal of Social Studies (MJSS) - MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi5 ( 2 )

Aleksandr Natoviç Bernştam (1 Ekim 1910 - 10 Aralık 1956), Türkistan ve Türk halkları tarihi üzerine çok sayıda araştırmalar yapmış ve eserler yazmış etnograf, arkeolog ve şarkiyatçı bir bilgindir. Hunlar, Göktürkler, Uygurlar, Kırgızlar üzerine önemli çalışmaları bulunmaktadır. 1933-1956 yılları arasında Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan ve Tacikistan’da tarihî âbideleri tespit seyahatleri, yazılı kaynak araştırmaları, kazı çalışmaları ve mimarî abideler üzerine incelemeler yaparak Orta Asya Türk tarihinin M.ö. 2. binden M.s. 15. yüzyıla kadarki değişik meseleleri hakkında mühim çalışmalar ortaya koymuştur. Ortaya koyduğu bu çalı . . .şmalar günümüze kadar ehemmiyetini muhafaza etmektedir. Bununla birlikte bilim dünyasında eserleri gerektiği kadar bilinmemektedir. Bunun temel sebepleri arasında çalışmalarında, o dönem Sovyet rejiminin ideolojik yaklaşımlarına karşı tezler ortaya koyması, çalışmalarının mühim kısmını 2. Dünya savaşı yıllarında yayımlaması gibi sebepler gelmektedir. Başlıca eserleri arasında Hun Tarihi Denemesi (Oçerk İstorii Gunnov), 6.-8. Yüzyıllarda Orhon Yenisey Türklerinin Sosyo-Ekonomik Yapısı (Sotsialno-ekonomiçeskiy stroy orhono-yeniseyskih tyurok 6-8 vekov), Kuzey Kırgızistan Arkeoloji Notları (Arheologiçeskiy oçerk Severnoy Kirgizii), Talas Vadisi’nin Antik Âbideleri (Pamyatniki starinı Talasskoy dolinı), Yedisu Arkeolojik Keşif Seferi. Çüy Vadisi (Trudı Semireçenskoy arheologiçeskoy ekspeditsii. Çuyskaya Dolina), Kenkol Kurganları (Kenkolskiy Mogilnik), Kuzey Kırgızistan Arkeolojisi Denemesi (Arheologiçeskiy oçerk Severnoy Kirgizii), Talas Vadisinin Tarihi Eserleri. Tarihi-Arkeolojik Deneme (Pamyatniki starinı Talasskoy dolinı. İstoriko-arheologiçeskiy oçerk), Kırgızistan’ın Mimarî Anıtları (Arhitekturnıye pamyatniki Kirgizii) gelmektedir. Bu çalışmada A. N. Bernştam’ın hayatı, ilmi şahsiyeti ortaya konulmaya çalışılacak, eserleri üzerine değerlendirmeler yapılacak ve eserlerinin bibliyografyası verilecektir. - Keywords: A. N. Bernştam, Türk, Türkistan, Kırgız, Arkeoloji, Orta Asy More less

Anvarbek MOKEEV

Article | 2016 | Vestnik Novosibirskogo Gosudarstvennogo Universiteta, Seriya: Istoriya, Filologiya / Вестник Новосибирского государственного университета. Серия: История, филология15 ( 7 )

В тимуридских источниках XV в. упоминаются этнонимы булгачи, булгачи-салучи, булгачи-сабуджи, булгачи вилкар и булгачи-далкар. В историографии Кыргызстана проблема происхождения названия булгачи изучена подробно, однако двойные этнонимы булгачи-салучи, булгачи-сабуджи, булгачи-вилкар и булгачи-далкар до сих пор не становились объектом специального историко-этнографического и лингвистического исследования. В результате текстологического анализа различных рукописей тимуридских историков и текста «Зафар-наме» Шами выяснено, что термины далкар и вилкар являются искаженным переписчиками рукописей вариантом древнетюркского слова илгар в з . . .начении «передовой отряд, авангард». Установлено, что происхождение этнонима салучи тесно связано с названием древнеогузского племени салгур ( салур ), с прямыми потомками салгуров - сальджиутами монгольской эпохи и тувинским родом сальджак. Уточнено местопребывание булгачи-салучи в рассматриваемый период - в районе Джунгарского Алатау на правобережье р. Или. Данные материалы весьма важны для подготовки учебных материалов в образовательном процессе в вузах Кыргызстана и соседних территорий. Ключевые слова: 'зафар-наме', кыргызы, моголы, булгачи, салучи, илгар, огузы, салгур (салур), салчыг, сельджук, сальджиут, сальджак, тувинцы, 'zafar-name', kyrgyz, mogols, bulgachi, saluchi, ilgar, oguzes, salgur (salur), salchyg, seljuk, saldzhiut, saldzhak, tuvinian More less